گرافیک دینی چیست؟
گرافیک مذهبی نوعی گرافیک آیینی است و آن را باید شاخه‌ای از هنرهای آیینی دانست، پوستر یکی از شاخه‌های گرافیک به شمار می‌رود و پوستر مذهبی مهم‌ترین بخش گرافیک است.
چه تفاوتی بین پوستر مذهبی و گرافیک دینی وجود دارد؟
پوستر تلفیقی از تصویر و نوشتار است و انتقال پیام بزرگترین وظیفه آن است. وقتی پیام منتقل شده دینی باشد به آن پوستر مذهبی می‌گویند. تعریف دیگری که از پوستر مذهبی می‌توان داشت این است که احتمالا وابسته به آئین‌های مذهبی است. یعنی اعیاد و عزاداری‌ها به طور کلی مراسم‌های مذهبی دلیل اصلی برای وجود پوستر مذهبی است.
چه شاخصه‌هایی برای طراحی پوستر مذهبی لازم است؟
ایمان در فضای گرافیک مذهبی از اهمیت بسیاری برخوردار است البته که از اهمیت تسلط به مبانی سواد بصری و علم گرافیک نمی‌توان گذشت. چه بسیار مفاهیم مثبت که در طرحی ضعیف ارائه شوند و تأثیر گذار نباشند. اعتقاد قلبی در فضای پوستر مذهبی می‌تواند انرژی بی‌پایان برای خلق پوستر مذهبی باشد.
مهم‌ترین فاکتور برای طراحی پوستر مذهبی توسط هنرمندان چیست؟
اگر هنرمند اهل ایده‌پردازی و تفکر باشد، می‌تواند زوایای جدیدی را ببیند و خلق کند. لذا اگر آدم دغدغه‌مندی در حوزه دین باشد، با تخصصی که دارد می‌تواند کاری را طراحی کند که تأثیر بسیاری بر افراد بگذارد. اگر طراح گرافیک اهل مطالعه باشد و هویت قلبی و اعتقادی داشته باشد، قاعدتا می‌تواند با دغدغه بهتری سراغ طراحی پوستر مذهبی برود.
خلأهایی که در حوزه گرافیک دینی به ویژه طراحی پوستر مذهبی وجود دارد، چیست؟
کارهایی که ما در این حوزه می‌بینیم را شاید بتوان به دو بخش جشنواره‌ای و غیر جشنواره‌ای در بازار تقسیم کرد. ضعف‌های این عرصه در بخش غیر جشنواره‌ای و هیئت‌ها بیشتر خود را نشان می‌دهد. ما در فضای بیرون و جایی که پوستر باید وظیفه اصلی خود را نشان دهد دچار چالش هستیم و آن ناهماهنگی بین سفارش دهنده و طراح است. خواستی که سفارش دهنده از پوستر دارد با ایده‌ای که در ذهن طراح وجود دارد، در نهایت منجر به یک اثر گرافیکی خوب نمی‌شود.
برای طراحی پوستر مذهبی سفارش دهنده بیشتر بر روی چه چیزی تأکید دارد؟
شاید برای سفارش دهنده، عنصر اصلی پوستر را متن تشکیل دهد اما در ذهن طراح، ایده و مفهوم از اهمیت بسیاری برخوردار باشد. بخش اعظم کارهایی که در خیابان و سطح شهر می‌بینیم، بیشتر به تراکت شبیه هستند که متن‌ها بیشتر خود را نشان می‌دهند و این با پوستر مذهبی خوب که در ذهن هنرمند شکل گرفته، تفاوت بسیاری دارد.
جشنواره‌های طراحی پوستر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نکته‌ای که تقریبا در تمام جشنواره‌ها مشترک است، این است که آن اثر فقط مختص جشنواره و نمایشگاه طراحی شده و خیلی از کارها را شاید نتوان به مردم فهماند و برای درک مردم عادی و جذب آنها برای حضور در هیئت سنگین باشد. در هر حال برگزاری مسابقات برای ایجاد رقابت همیشه مثمر ثمر بوده، حال اگر این رقابت در حوزه دین باشد، می‌تواند به دین و هنر کمک کند و موجب ارتقا سطح هنرمند شود.
در خصوص پوستر هیئت برای‌مان توضیح دهید؟
پوستر هیئت مثل یک ویترین عمل می‌کند زیرا هویت هیئت در پوستر تأثیرگذار است. باید همانطور که به وجود یک سخنران خوب در هیئت اهمیت می‌دهیم به خلق یک پوستر خوب در هیئت‌ها نیز اهمیت بدهیم، زیرا پوستر خوب می‌تواند موجب جذب مستمع باشد.
چه اشکالاتی در طراحی پوسترهای مذهبی و عاشورایی وارد است؟
به نظر من کارها از سطح کیفی بهتری برخوردار شده است. وجود کارگاه‌ها و آموزش‌هایی برای خلق استاندارد طراحی پوستر مذهبی نیز می‌تواند اتفاق خوبی در این عرصه باشد.
در خصوص انواع پوستر برای‌مان توضیح دهید؟
ما دو گونه پوستر داریم. پوسترهای مفهومی و عاشورایی، پوسترهایی که به اعلان بیشتر شبیه هستند. شاید مقایسه این دو در یک رقابت صحیح نباشد چون وظیفه این دو متفاوت است. بعضی از این کارها را فقط می‌توان در نگارخانه یا از فاصله خیلی کم به صورت تابلو نمایش داد و فرد می‌تواند با ایستادن در مقابل آن، با کمی تفکر مفهوم آن را درک کند و بعضی دیگر برای چاپ بنر و بیلبورد گویایی خاصی دارند و انتقال اطلاعات نوشتاری وظیفه آنها است.
آیا می‌توان بر طرح‌های مذهبی که فقط مربوط به هیئت هستند نیز مفهوم پوستر مذهبی گذاشت؟
پوستر هیئت نیز بخشی از پوستر مذهبی است معمولا آن چیزی که بیشتر در پوسترهای هیئت رواج دارد، اهمیت نوشتار است به نوعی که بیشتر پوسترها تراکت‌گونه هستند. اگر بتوانیم بجایی برسیم که تصویر در پوستر، غالب بر نوشتار باشد یا به گونه‌ای که نوشتار در پوستر اهمیت بصری پیدا کند، به پوستر مذهبی نزدیکتر شده‌ایم. آن چیزی که در ذهن مردم از پوستر هیئت است همان تراکت‌های پر از نوشته است و آن چیزی که از پوستر مذهبی در ذهن مردم است نقاشی‌های تمثال‌های ائمه(ع) است.
چگونه می‌توان دید مردم را در این زمینه تغییر داد؟
تلاش برای تغییر در دید مردم که بخشی از آن انجام شده برای خودنمایی پوسترهای تایپوگرافی و خودنمایی حروف در پوسترها بر عهده هنرمندان گرافیک است. در هیئت‌های قدیم استفاده از علم و پرچم و کتل و کتبیه با استفاده از چاپ و گلدوزی، بخشی از هنر گرافیک در هیئت بوده و تغییر ذائقه و حتی به روز کردن آنها به عهده هنرمندان گرافیک است به طوری که آنقدر قوی کار شود تا مسئولان هیئت‌ها برای استفاده از پوستر مذهبی هم به عنوان اعلان و هم به عنوان تزئینات متقاعد شوند.
حلقه مفقوده در طراحی پوسترهای مذهبی چیست؟
مفهوم باید در این طرح‌ها اهمیت بیشتری پیدا کند. به نظر من باید اعلان را از موضوع و محتوا جدا کرد. اگر به دنبال منتقل کردن مفهومی خاص هستیم باید پوستر مستقلی تولید کنیم. در پوسترهایی که به عنوان اعلان طراحی می‌شوند اهمیت بیشتری به محتوا بدهیم. و این اقدام شاید کمی نیاز به زمان داشته باشد. اما ممکن است.
برای آنکه مخاطب ما از طراحی پوستر مذهبی اثر بگیرد باید چه کار کنیم؟
باید تحقیق و مطالعه صورت بگیرد، می‌توان در این زمینه نیز به مطالعه ادیان مختلف هم پرداخت. البته نگاهی هم باید به گذشته خود بی‌اندازیم که مثلا تعزیه‌خوان‌ها چگونه مردم را جذب می‌کردند. هدف از خلق یک اثر مذهبی باید خوب کردن حال مردم و تأثیرگذاری بر آنها باشد و در نهایت این هنر به دین کمک کند.
سیر تحول طرح‌های مذهبی قبل از انقلاب و بعد از انقلاب چگونه بوده است؟
گرافیک با انقلاب اسلامی شکوفاتر شد. گرافیک قبل از انقلاب، بیشتر تجاری بوده و نهایتا در سینماها و تئاترها کاربرد داشته است و کارایی آن در زندگی مردم مذهبی کمتر بوده است. با انقلاب فضای پوستر و گرافیت علنی‌تر شد و دوران دفاع مقدس نیز به صورت جدی‌تر پیش رفت. بعد از جنگ نیز کار فرهنگی و مذهبی بیشتر حالت سازمانی به خود گرفت.
در سال‌های اخیر رشد این هنر چگونه بوده است؟
در سال‌های اخیر جشنواره‌های مذهبی رونق خاصی به فضای پوسترهای مذهبی داده‌اند و با بالاتر رفتن سواد بصری مردم، اخیرا تحولی هم در هیئت‌های مذهبی به وجود آمده که بسیار امیدوارکننده است.
موضوعات مرتبط: گرافیک مذهبی,
برچسب ها : گرافیک،دینی،مذهبی،آیین،شاخه,
